Eigen substraat
De Kromme Boom koos voor het tweede en stortte zich zonder enige ervaring op de teelt van oesterzwammen. De keuze om de installaties van een West-Vlaamse kweker over te nemen, draaide goed uit. Vier jaar later produceert het kleinschalig maatwerkbedrijf wekelijks zo een 1.500 kilo oesterzwammen. Het haalde de helft van een grote aanbesteding voor Delhaize binnen en levert ook aan andere supermarkten. Niets gaat verloren. Wat niet in de winkelrekken belandt, zoals de voetjes van de zwammen, gaat naar vegetarische spreads.
Wat maakt De Kromme Boom, als nieuweling in de sector, nu zo innovatief? Om te beginnen teelt het bedrijf zijn oesterzwammen in cellen met zonlicht. Dat is uitzonderlijk, omdat de meeste andere kwekers met kunstlicht werken. Zon zorgt ervoor dat de zwammen veel meer vitamine D2 bevatten. Het bedrijf zet ook zoveel mogelijk in op hergebruik en duurzaamheid. Denk bijvoorbeeld aan het kilometerslange, ondergrondse buizensysteem om de temperatuur en luchttoevoer in de teeltcellen te regelen. Of aan de zonnepanelen en de waterzuivering met eigen rietveld.
‘Wij zijn de enige kwekerij die zijn eigen substraat maakt’, zegt Boes. Dit was een vereiste omdat de vzw alles zoveel mogelijk in eigen handen wil houden en door doelgroepmedewerkers wil laten doen. Het substraat dat de Kromme Boom maakt, bestaat hoofdzakelijk uit stro, aangevuld met hooi en water. Het is in dit organisch mengsel dat het mycelium, het netwerk van worteldraden van paddenstoelen, zich ontwikkelt.
Het stromengsel vliegt vier dagen in een immense draaiende trommel om te fermenteren. Van daaruit belandt het in een omgebouwde opligger van een vrachtwagen om te pasteuriseren, waarvoor de warmte van het fermentatieproces wordt hergebruikt. Pasteuriseren doodt de andere schimmels en bacteriën. Tot slot vliegt alles samen met de oesterzwamsporen - kortweg het broed - in grote zakken. Vandaar groeit het broed snel uit tot de oesterzwammen die we kennen uit de winkel.
Bloemetjes en plantjes
Opvallend: alles, van de band om stro te verhakselen tot de immense trommel om te fermenteren of de opligger is zelf gemaakt. De Kromme Boom heeft nagenoeg alle vakmannen en expertise zelf in huis. Zij oogsten en verwerken de zwammen, maken confituur of honing, knippen de bloemen, transporteren de paddenstoelen naar de veiling en bouwden eigenhandig de loodsen en installaties.
‘Ook wie bloemetjes en plantjes allemaal niet veel zegt, kan bij ons aan het werk’, lacht Boes. Sommige medewerkers vinden rust in repetitieve handelingen, zoals het wegen en verpakken van de zwammen. Andere medewerkers zijn dan weer veel technischer aangelegd en werken liever in de schrijnwerkerij of ons metaalatelier. Daar lassen ze bijvoorbeeld motorblokken of fietsstallingen, of maakten ze eerder al de vogelwering voor Gent-Sint-Pieters.’
Vriendschap
De eigenzinnige keuzes maken dat de Kromme Boom een buitenbeentje is, dat moeilijk in een vakje te stoppen is, vertelt de voorzitter. Al loopt zelfredzaamheid wel als een rode draad door de 40-jarige geschiedenis van De Kromme Boom. De opvang en begeleiding van kansarmen, ex-gedetineerden of mensen die worstelen met drugs of alcohol kost immers geld. En dat geld brengt de vzw liefst zelf in het laatje, zodat de psychosociale werking altijd verzekerd kan blijven.
‘Eigenlijk werken wij in een gesloten beurseconomie die vriendschap heet’, knipoogt Boes. ‘Als wij een kraan nodig hebben, staat hier morgen een kraan van een bouwbedrijf. Helemaal gratis. Wij krijgen ook veel materiaal van bedrijven zoals Bombardier, Volvo Cars en ArcelorMittal dat we hier hergebruiken. Maar omgekeerd springen wij bij als een bedrijf bijvoorbeeld dringend lassers nodig heeft bij een leidingbreuk, of moeilijk personeel vindt in de zomer.’
Wij werken in een gesloten beurseconomie die vriendschap heet
Marnix Boes
Voorzitter De Kromme Boom
